ENGLISH
AZOT (N)
Su ile birlikte noksanlığı en fazla görülen ve bu sebeple daha çok bitki büyümesini kontrol eden besin elementi olarak olmazsa olmaz elementlerden biridir. Azotun doğadaki kaynağı atmosfer, topraktaki azotun ana deposu ise organik maddedir. Organik maddenin zamanla parçalanması sonucunda amonyum ve nitrat formları ortaya çıkar ve bitkiler azottan bu şekilde faydalanabilir.
Organik madde miktarı çok düşük olan ülkemiz toprakları(genel ortalamaya bakıldığında %1 ve aşağısı) azot elementinin bulunabilirliği bakımından oldukça fakirdir. Bitkide birçok önemli organik bileşiğin yapısında yer alan azot; önemli organik bileşikler olan proteinlerin, amino asitlerin, nükleik asitlerin, enzimlerin, klorofilin, ATP ve ADP’nin yapısında bulunur.
Bitkide gerçekleşen birçok fizyolojik ve biyokimyasal olayda önemli bir rolü olan azot; proteinlerin ve klorofilin sentezinde, bitki hücre duvarının temel yapı taşı olarak, köklerin solunumunda, çiçeklenmenin zamanında gerçekleşmesinde, meyvenin (tohumun) oluşma ve olgunlaşmasında görev almaktadır.
Bitkide yeni hücrelerin oluşumu, yeşil aksam gelişimi için azotun önemi büyüktür. Azot noksanlığında bitkilerde büyüme geriler ve özellikle vejetatif gelişim olumsuz etkilenir. Kök gelişimi ve özellikle köklerde saçaklanma, yaprak ve gövde oluşumu oldukça zayıflar. Ayrıca çiçeklenme ve meyve tutumu da negatif yönde azot noksanlığından etkilenerek verim ve kalitenin düşmesine sebep olur. Azot noksanlığında bitkilerin genel görünümleri koyu ve canlı yeşil yerine, açık yeşil bir hal alır. Genellikle noksanlık yaşlı yapraklarda gözlemlenir.
FOSFOR (P)
Bitkilerde enerji transferi yapan ATP’nin oluşumu, genetik özellikleri belirleyen DNA’nın oluşumunda önemli bir yeri olan fosfor; hücre bölünmesi, köklenme, çiçek ve meyve oluşumunda mutlak gerekli olan bir bitki besin elementidir. Bitkilerin olgunlaşmasını hızlandırır. Yeterli miktarda kullanıldığında bitkinin hastalık ve zararlılara karşı direncinin artmasını sağlar.
Fosfor noksanlığı olan bitkilerde büyümenin gerilemesi, meyve ağaçlarında sürgün ve tomurcuk oluşumunun zayıflaması ve yaprakların normalden daha koyu yeşil renkli olmasına sebep olur. Bitkilerin kök gelişimi zayıflar ve buna bağlı olarak üst aksamların da güçsüz ve sağlıksız olması gerçekleşir.
POTASYUM (K)
Bitkilerde gerçekleşen birçok temel reaksiyonda önemli bir rolü olan potasyum; çok sayıda enzimin aktivasyonunda, fotosentez, protein oluşumu, nişasta oluşumu ve şeker transferi gibi reaksiyonlarda bitkiler tarafından kullanılmaktadır. Bitkinin suyu daha dengeli kullanmasını sağladığı için bitkinin kuraklığa karşı dayanma gücünü artırmaktadır.
Potasyum, bitkilerin hastalıklara karşı dayanıklılığın artması, meyvenin olgunlaşması ve bitkinin kök sisteminin gelişmesine katkı sağlar. Yapraklardaki stoma hücrelerinin açılıp kapanmasını ve kök hücrelerinin suyu almasını düzenler.
Potasyum noksanlığında verim ve kalite önemli ölçüde düşer. Yaprak kenarları önce sararır, daha sonra bu kısımlarda renk koyu kahverengiye döner.